Around the same Sun (listen to the stones)
Kyriaki Goni tworzy nową pracę wideo, która opowiada historię Ziemi i Marsa, od ich powstania, aż po przyszłość. Mówiąc z perspektywy kamieni, które dzielą obie planety, zwraca uwagę na różne kalki, przez które budowane jest rozumienie świata. Mają one zdolność wzmacniania lub osłabiania znanych już i ustalonych narracji poprzez zmianę naszego punktu odniesienia. Centrum pracy koncentruje się na sile definicji stworzonych przez człowieka. Co się jednak stanie, gdy przyjmiemy punkt widzenia kamieni? Czy możliwe jest opuszczenie ludzkiej perspektywy, przypisanych znaczeń i uzyskanie dostępu do nowych porządków świata?
Prolog filmu dotyczy głębokiej przeszłości, wymiany materii między dwiema planetami i informacji, które można wyciągnąć z jej elementów. O ile kolejne dwa rozdziały pokazują przeszłość i teraźniejszość poprzez ekspansję człowieka na Ziemi, o tyle narracja przyszłości skupia się na czwartej planecie naszego układu Słonecznego (Marsie). Bez względu na to, czy wynika to z rosnącej ludzkiej populacji, eksploatacji zasobów Ziemi, czy katastroficznej wizji skutków kryzysu klimatycznego, obnaża to przekonanie o wyższości jednego gatunku nad wszystkimi innymi. Goni podkreśla – strategia kolonialna podąża za terminologią kolonialną. Nie zmieniła się, jedynie dotyczy kolejnych aspektów życia i kolejnych planet.
Artystka:
Tytuł wideo:
Around the same Sun (listen to the stones) [Wokoło tego samego Słońca (posłuchaj kamieni)]
kuratorki:
Anna Czaban i Ewa Kozik
Produkcja:
Fundacja Inna Przestrzeń, 2022
Mimo że narracja jest tu starannie poprowadzona w formie napisów do filmu, przez cały czas nie pada ani jedno słowo. Kamienie szumią i brzęczą jak telegrafy, śpiewają pieśni sfer, co uspokaja i wprowadza niepokój jednocześnie. Ich komunikacja odbywa się poza alfabetem i ludzkimi normami. Gdy tylko odważymy się opuścić antropocentryczną perspektywę, nowe warstwy rzeczywistości odsłaniają się przed nami. Fizyczne manifestacje niosą w sobie ukryte historie i zagadki, tajne klucze umożliwiające przesunięcie dotychczasowej dynamiki władzy. Wszystko jest współzależne i splecione.
Wideo “Wokoło tego samego Słońca (posłuchaj kamieni)” orbituje wokół gwiazdy naszego układu słonecznego, która jest obecna w centrum kadru i nigdy nie schodzi z pola widzenia. Jest jak wskaźnik, który nas prowadzi i oślepia równocześnie.
Nota artystki
W opowiadaniu “Rękopis na ziarenkach akacji” Ursula K. LeGuin opisuje czasopismo akademickie poświęcone badaniu “Therolinguistics”, czyli języków nie-ludzkich, takich jak Ant, Penguin i innych. W ostatnim rozdziale redaktorka pisze o możliwym rozwoju tej dziedziny w przyszłości, gdzie lingwiści i lingwistyki będą przypuszczalnie w stanie rozpoznać język roślin, a nawet skał, kamieni, czy wulkanów.
Kamienie są być może najstarszymi materialnymi formacjami. Przechowują pamięć świata. “Wokoło tego samego Słońca (posłuchaj kamieni)” gromadzi fragmenty tych wspomnień: kamienia NWA 7034 i skały Pilbara.
NWA (Northwest Africa/ północno-wschodnia Afryka) 7034 to skała kosmiczna, odzyskana z Sahary Zachodniej w Afryce w 2011 roku. Jest to najstarsza marsjańska magmowa skała, jaką kiedykolwiek zidentyfikowano. Powstała 4,5 miliarda lat temu i roztrzaskała się o Ziemię po tym, jak uderzenie asteroidy wysłało ją w lot przez przestrzeń kosmiczną pięć do dziesięciu milionów lat temu. Dopiero w 2022 roku naukowcom z pomocą sztucznej inteligencji udało się wskazać dokładne miejsce pochodzenia najstarszego marsjańskiego meteorytu.
Skała Pilbara pochodzi z homonimicznego regionu w północno-zachodniej Australii i jest to najstarsza formacja skalna na Ziemi – 3,45-miliardowe kopalne stromatolity. Pilbara to miejsce, które było i nadal jest intensywnie wydobywane, ale jest też domem dla rdzennych Aborygenów, którzy są silnie związani ze starożytną ziemią.
Co pamiętają te dwie skały? Ostatnie złożone wydarzenia z historii ziemi, kolonizacji, postępu technologicznego i nowej eksploracji kosmosu. Co ujawnia dzisiejszy język używany w nowej eksploracji kosmosu? Czy ludzkość powtórzy błędy przeszłości? Czy słuchanie innych niż ludzie, lub nawet mówienie do innych niż ludzie, pomoże zdecentralizować ludzki punkt widzenia z przyszłych światów?